
Wpływ diety na płodność kobiet i mężczyzn
Płodność człowieka, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, zależy od wielu czynników, w tym od stylu życia, stanu zdrowia oraz środowiska. Coraz częściej jednak zwraca się uwagę na kluczową rolę diety, która może wspierać, ale także ograniczać zdolność do poczęcia dziecka. Prawidłowe żywienie to fundament zdrowego organizmu, a odpowiednie składniki odżywcze mogą wpływać na zdrowie hormonalne, jakość komórek jajowych i plemników, a także na ogólną równowagę metaboliczną. Jakie elementy diety są więc kluczowe dla płodności i na co warto zwrócić uwagę, planując poczęcie?
Płodność żeńska a dieta
-
Antyoksydanty a zdrowie komórek jajowych
Antyoksydanty, takie jak witaminy C i E, beta-karoten oraz selen, odgrywają istotną rolę w ochronie komórek jajowych przed stresem oksydacyjnym. Stres oksydacyjny to stan, w którym dochodzi do uszkodzeń komórek przez wolne rodniki – niestabilne cząsteczki powstające w organizmie w wyniku różnych procesów metabolicznych, w tym także nieodpowiedniej diety. Produkty bogate w antyoksydanty, takie jak warzywa i owoce, orzechy, nasiona oraz pełnoziarniste produkty, mogą wspierać zdrowie komórek jajowych i poprawiać zdolność organizmu do owulacji.
-
Kwasy tłuszczowe omega-3 i zdrowie hormonalne
Zdrowe tłuszcze, szczególnie kwasy tłuszczowe omega-3, mają znaczący wpływ na regulację hormonalną. Są one obecne w takich produktach jak tłuste ryby (łosoś, sardynki, makrela), siemię lniane oraz orzechy włoskie. Omega-3 pomagają w redukcji stanów zapalnych w organizmie, które mogą wpływać negatywnie na układ rozrodczy. Dodatkowo wspierają równowagę hormonalną, co jest kluczowe dla regularnych cykli menstruacyjnych i owulacji.
-
Witamina D i płodność
Witamina D, często nazywana „witaminą słońca”, jest niezbędna dla zdrowia układu rozrodczego kobiet. Badania wskazują, że niedobór witaminy D może wpływać na zaburzenia owulacji, co obniża zdolność do zajścia w ciążę. Witamina D wspomaga również wchłanianie wapnia, co jest ważne dla zdrowia kości, ale również dla równowagi hormonalnej. Źródła witaminy D to m.in. ryby, jaja, a także ekspozycja na słońce.
-
Białka roślinne a płodność
Coraz więcej badań wskazuje na korzystny wpływ białek pochodzenia roślinnego na płodność. Zamiana części białek zwierzęcych na roślinne może poprawić zdolność do zajścia w ciążę. Roślinne źródła białka, takie jak rośliny strączkowe, orzechy czy tofu, mają niższą zawartość tłuszczów nasyconych, co może wspierać zdrowie hormonalne oraz obniżać ryzyko zaburzeń metabolicznych.
Płodność męska a dieta
-
Jakość plemników a składniki odżywcze
Jakość nasienia, w tym ruchliwość i ilość plemników, jest bezpośrednio zależna od dostarczania organizmowi odpowiednich składników odżywczych. Cynk, selen, witaminy C, E oraz kwasy tłuszczowe omega-3 mają kluczowe znaczenie dla spermatogenezy. Cynk jest szczególnie ważny, ponieważ wpływa na produkcję testosteronu, hormonu odpowiedzialnego za funkcje rozrodcze mężczyzn. Produkty bogate w cynk to mięso, jaja, nasiona dyni oraz orzechy.
-
Antyoksydanty a ochrona DNA plemników
Podobnie jak w przypadku komórek jajowych, plemniki są podatne na stres oksydacyjny, który może uszkadzać ich DNA, prowadząc do obniżenia ich jakości. Witamina C, jako silny antyoksydant, wspomaga ochronę plemników przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Regularne spożywanie owoców cytrusowych, papryki, jagód czy kiwi może zwiększyć ilość tej witaminy w organizmie.
-
Tłuszcze trans a płodność mężczyzn
Tłuszcze trans, obecne w przetworzonej żywności, mają negatywny wpływ na zdrowie układu rozrodczego. Spożycie dużych ilości tych tłuszczów może prowadzić do obniżenia liczby i ruchliwości plemników. Z tego powodu ważne jest, aby mężczyźni starający się o potomstwo unikali produktów zawierających tłuszcze trans, takich jak fast foody, wyroby cukiernicze i niezdrowe przekąski.
-
Masa ciała a płodność
Zarówno nadwaga, jak i niedowaga mogą negatywnie wpływać na płodność mężczyzn. Otyłość może prowadzić do obniżenia poziomu testosteronu, co zmniejsza produkcję plemników. Z kolei zbyt niski poziom tkanki tłuszczowej może wpływać na zaburzenia hormonalne i obniżenie libido. Utrzymanie prawidłowej masy ciała dzięki zbilansowanej diecie i aktywności fizycznej jest zatem kluczowe dla zdrowia rozrodczego.
Wspólne czynniki wpływające na płodność
-
Insulinooporność
Insulinooporność, czyli zaburzenie regulacji poziomu glukozy we krwi, może wpływać zarówno na płodność kobiet, jak i mężczyzn. U kobiet często prowadzi do zaburzeń owulacji, a u mężczyzn może obniżać jakość nasienia. Dieta o niskim indeksie glikemicznym, bogata w błonnik, warzywa i pełnoziarniste produkty, może wspomagać poprawę wrażliwości na insulinę i tym samym poprawiać płodność.
-
Nawodnienie organizmu
Odpowiednie nawodnienie organizmu jest kluczowe dla zdrowia reprodukcyjnego. Woda wpływa na wszystkie procesy metaboliczne, w tym produkcję hormonów oraz jakość nasienia. Niedobór wody może prowadzić do zaburzeń hormonalnych oraz obniżenia ilości i ruchliwości plemników.
-
Kawa i alkohol a płodność
Nadmierne spożycie kofeiny i alkoholu może negatywnie wpływać na zdolność do poczęcia. U kobiet spożycie dużych ilości kawy może opóźniać owulację, podczas gdy alkohol może zaburzać równowagę hormonalną. U mężczyzn nadmierne picie alkoholu obniża produkcję testosteronu oraz jakość nasienia. Warto więc zredukować spożycie tych substancji, planując poczęcie.
Polecane suplementy:
N°1 Omega VIT - wspomagają redukcję stanów zapalnych, które wpływają na zdrowie rozrodcze.
N°1 Libido Her - wspiera regulację gospodarki hormonalnej oraz libido u kobiet.
N°1 Libido Him - wspomaga utrzymanie płodności i prawidłowe funkcje rozrodcze u mężczyzn.
N°1 Minerals SET - zestaw minerałów, które pomagają w eliminacji wolnych rodników.
Podsumowanie
Dieta odgrywa kluczową rolę w procesie wspierania płodności zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Odpowiednie nawodnienie, unikanie szkodliwych substancji, dbanie o dostarczanie organizmowi antyoksydantów, zdrowych tłuszczów oraz witamin to podstawowe elementy, które mogą poprawić zdolność do poczęcia dziecka. Warto pamiętać, że zmiana diety to długoterminowy proces, a jej wpływ na płodność może być zauważalny dopiero po kilku miesiącach.
Martyna Tomoń - jedna z topowych dietetyczek , specjalistka od PCOS, zaburzeń hormonalnych oraz problemów skórnych. Ukończyła uniwersytet Medyczny w Lublinie, uczestniczka dziesiątek specjalistycznych szkoleń z zakresu szeroko rozumianej dietetyki. Autorka publikacji naukowej „Filary zdrowego odżywiania".
Żródła:
Trop-Steinberg S, Gal M, Azar Y, Kilav-Levin R, Heifetz EM. Effect of omega-3 supplements or diets on fertility in women: A meta-analysis. Heliyon. 2024 Apr 6;10(8):e29324.
Várbíró S, Takács I, Tűű L, Nas K, Sziva RE, Hetthéssy JR, Török M. Effects of Vitamin D on Fertility, Pregnancy and Polycystic Ovary Syndrome-A Review. Nutrients. 2022 Apr 15;14(8):1649.
Łakoma K, Kukharuk O, Śliż D. The Influence of Metabolic Factors and Diet on Fertility. Nutrients. 2023 Feb 27;15(5):1180.
Showell MG, Mackenzie-Proctor R, Jordan V, Hart RJ. Antioxidants for female subfertility. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Aug 27;8(8):CD007807.